Kế hoạch tài chính là một phần quan trọng trong việc quản lý tài chính hiệu quả, giúp cho việc chi tiêu, đầu tư và tiết kiệm của cá nhân hoặc doanh nghiệp trở nên rõ ràng và có tính chiến lược. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về và biết cách lập kế hoạch tài chính sao cho đúng cách.
1. Kế hoạch tài chính là gì?
Kế hoạch tài chính là gì? Đây là một bản tóm tắt các hoạt động tài chính dự kiến trong một khoảng thời gian nhất định, bao gồm mục tiêu tài chính, kế hoạch quản lý chi tiêu, tăng thu nhập, tiết kiệm, đầu tư và quản lý nợ. Kế hoạch tài chính được thiết kế để giúp cá nhân hoặc doanh nghiệp có một cơ sở thực tế để đưa ra các quyết định tài chính thông minh và hiệu quả.
Một kế hoạch về tài chính thông thường bao gồm việc đặt ra các mục tiêu tài chính, xác định nguồn thu nhập, chi phí hàng tháng, tạo ra một ngân sách, lập kế hoạch tiết kiệm, đầu tư và quản lý nợ. Kế hoạch sử dụng tài chính cũng có thể bao gồm việc đánh giá phân tích tài chính hiện tại, phân tích rủi ro, cơ hội đầu tư và cập nhật kế hoạch khi có thay đổi trong tình hình tài chính.
Kế hoạch tài chính cá nhân hoặc gia đình có thể bao gồm các khoản chi tiêu cho chăm sóc thành viên gia đình, chi tiêu cho giáo dục, mua nhà, khởi nghiệp, chiến lược hưu trí, dự phòng ốm đau và các chi tiêu khác. Tùy thuộc vào thu nhập và các chi tiêu dự kiến sẽ quyết định số tiền dành cho tiêu dùng, trả nợ, tiết kiệm và đầu tư hàng tháng.
Tùy thuộc vào loại hình kế hoạch tài chính, các bước để lập kế hoạch sẽ có những khác biệt tương ứng. Tuy nhiên, quá trình lập kế hoạch tài chính thường bao gồm đặt ra mục tiêu tài chính, đánh giá tình hình tài chính hiện tại, xác định thu nhập, chi phí, lập ngân sách, tiết kiệm, đầu tư, quản lý nợ và cập nhật kế hoạch khi có thay đổi.
2. Vai trò của việc lập kế hoạch tài chính
Việc lập kế hoạch tài chính có vai trò quan trọng trong việc giúp bạn quản lý tiền bạc một cách hiệu quả và đạt được mục tiêu tài chính của mình. Cụ thể, những vai trò chính bao gồm:
- Giúp bạn có được tầm nhìn toàn diện về tình hình tài chính của mình: Bằng cách lập kế hoạch tài chính, bạn sẽ xác định được tình hình tài chính hiện tại của mình bao gồm thu nhập, chi phí, nợ, tài sản và lượng tiền mặt dư thừa. Điều này giúp bạn hiểu rõ hơn về tình hình tài chính hiện tại của mình và đưa ra quyết định tài chính hợp lý.
- Xác định và đặt ra các mục tiêu tài chính: Khi bạn biết tình hình tài chính của mình, bạn có thể đặt ra các mục tiêu tài chính cụ thể như tiết kiệm đủ số tiền để mua một ngôi nhà, tiết kiệm cho chi phí giáo dục cho con cái, hay tiết kiệm cho kế hoạch hưu trí. Đặt ra các mục tiêu tài chính rõ ràng sẽ giúp bạn định hướng và cân đối nguồn tài chính cho các hoạt động khác nhau.
- Giúp bạn quản lý ngân sách một cách hiệu quả: giúp bạn xác định những khoản chi tiêu quan trọng, đánh giá các khoản chi phí cần thiết và giúp bạn phân bổ ngân sách một cách hợp lý. Điều này giúp bạn kiểm soát chi tiêu, tránh lãng phí và tiết kiệm được nhiều tiền hơn.
- Giúp bạn tạo ra một kế hoạch tiết kiệm và đầu tư phù hợp: Kế hoạch tài chính giúp bạn lên kế hoạch tiết kiệm và đầu tư một cách hợp lý và phù hợp với mục tiêu tài chính của bạn. Điều này giúp bạn đạt được lợi nhuận tối đa và bảo vệ nguồn tiền của mình.
Kế hoạch tài chính còn là một công cụ quan trọng trong quản lý tài chính của doanh nghiệp. Nó giúp doanh nghiệp xác định mục tiêu tài chính, lập kế hoạch và quản lý nguồn lực tài chính để đạt được các mục tiêu đó.
Các yếu tố quan trọng trong kế hoạch tài chính bao gồm lập dự báo doanh thu, chi phí và lợi nhuận trong tương lai, phân tích tài chính để đánh giá sức khỏe tài chính hiện tại của doanh nghiệp, đưa ra các quyết định về đầu tư, vay nợ, quản lý tài sản và tiền mặt, và đảm bảo tính khả thi và ổn định của kế hoạch kinh doanh.
Việc có kế hoạch tài chính chặt chẽ giúp doanh nghiệp có thể quản lý được tài chính hiệu quả hơn, đưa ra các quyết định kinh doanh thông minh và tối ưu hóa lợi nhuận, đồng thời giúp doanh nghiệp có khả năng dự báo và ứng phó với các rủi ro tài chính có thể xảy ra trong tương lai.
3. Cơ sở để lập kế hoạch tài chính
Để lập kế hoạch tài chính, cần phải xem xét nhiều yếu tố quan trọng. Tuy nhiên, trong số đó, có ba yếu tố chính như sau:
- Báo cáo kết quả kinh doanh: Đây là tài liệu báo cáo về tình hình kinh doanh của một tổ chức hoặc cá nhân, thường sẽ bao gồm thông tin chi tiết về doanh thu và chi phí. Kết quả kinh doanh sẽ cho ta biết được khoản lợi nhuận đạt được sau khi trừ đi các chi phí;
- Bảng cân đối kế toán: Đây là tài liệu cung cấp thông tin về tài sản và nguồn vốn của một tổ chức hoặc cá nhân tại một thời điểm nhất định. Thông qua bảng cân đối kế toán, ta có thể đánh giá được tình hình tài chính của một tổ chức hoặc cá nhân;
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Đây là tài liệu cung cấp thông tin về số tiền dự kiến được thu và chi của một tổ chức hoặc cá nhân trong một thời gian nhất định. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho ta biết thêm về tình hình tài chính và sự phát triển của tổ chức hoặc cá nhân
4. 7 bước lập kế hoạch tài chính cá nhân hiệu quả
Mỗi người sẽ có một cách hiểu về cách lập kế hoạch tài chính khác nhau tuy nhiên, thông thường các bước lập kế hoạch tài chính sẽ có một trình tự chung như sau:
4.1 Đặt mục tiêu tài chính ngắn hạn, trung hạn và dài hạn
Trước hết, bạn cần đặt ra mục tiêu tài chính trong ngắn hạn, mong muốn trong 1 năm tới sẽ như thế nào và từng bước thực hiện để đạt được mục tiêu tài chính. Song song với đó hãy đặt ra những mục tiêu xa hơn trong trung và dài hạn, 5 đến 10 năm tới bạn mong muốn sở hữu những gì, chia nhỏ kế hoạch cho từng mục đích cụ thể như kế hoạch cho gia đình, cho việc học tập, sự nghiệp khi nào nghỉ hưu…
Ví dụ bạn đặt ra kế hoạch tài chính trong 10 năm tới sẽ xây nhà, mua xe; 15 năm tới sẽ cho con đi du học và bạn sẽ nghỉ hưu vào năm 45 tuổi. Khi có mục tiêu đề ra, bạn sẽ có một định hướng cụ thể để từng bước thực hiện trong khoảng thời gian đã đặt ra đó.
4.2. Quản lý dòng tiền hàng tháng
Để lập kế hoạch tài chính hiệu quả, việc quản lý dòng tiền chi tiêu hàng tháng là rất quan trọng. Bạn cần xác định các khoản thu nhập và chi tiêu của mình để có thể tính toán được số tiền có thể dành cho tiết kiệm hay đầu tư.
Có thể bắt đầu bằng việc lập danh sách các khoản chi tiêu hàng tháng, từ các khoản tiêu dùng như thực phẩm, vật dụng gia đình cho đến các khoản chi tiêu như hóa đơn tiện ích, trả nợ, tiết kiệm và đầu tư. Sau đó, bạn cần xem xét và ưu tiên các khoản chi tiêu để đưa ra những quyết định sáng suốt về việc sử dụng tiền.
Việc quản lý dòng tiền chi tiêu hàng tháng giúp bạn biết được mức độ chi tiêu của mình so với thu nhập và từ đó, bạn có thể dễ dàng điều chỉnh các khoản chi tiêu sao cho hợp lý hơn. Nếu có thể giảm bớt các khoản chi tiêu không cần thiết, bạn sẽ có thể dành được nhiều tiền hơn cho việc tiết kiệm và đầu tư trong tương lai.
Xem thêm: Phương Pháp Phân Tích Khả Năng Sinh Lời Của Doanh Nghiệp
4.3. Tìm cách tăng thu nhập, tối ưu chi phí
Tìm cách tăng thu nhập và tối ưu chi phí là một phần quan trọng trong việc lập kế hoạch tài chính. Bạn có thể tìm cách tăng thu nhập bằng cách tìm kiếm thêm công việc bán thời gian, kinh doanh online hoặc học hỏi, tích lũy nhiều kinh nghiệm để nâng cao giá trị của mình trên thị trường lao động, hướng tới những vị trí tốt hơn trong tương lai. Đồng thời, bạn cũng cần tối ưu hóa chi phí bằng cách cắt giảm những khoản chi không cần thiết, mua sắm thông minh và tìm cách tiết kiệm tiền. Nếu có thể, hãy cân nhắc tăng thu nhập và giảm chi phí khi chi tiêu.
4.4. Trích lập quỹ dự phòng khẩn cấp
Trích lập quỹ dự phòng khẩn cấp là một phần rất quan trọng trong kế hoạch tài chính, giúp đảm bảo rằng bạn có đủ tiền để xử lý các tình huống khẩn cấp mà không ảnh hưởng đến tài chính chung của gia đình hoặc doanh nghiệp. Việc trích lập quỹ dự phòng khẩn cấp nên được đưa vào kế hoạch tài chính để đảm bảo rằng bạn sẽ không phải vay mượn hoặc bán tài sản để trả các khoản chi phí bất ngờ như chi phí sửa chữa, bệnh tật, mất việc làm hoặc tai nạn xảy ra. Tùy theo tình hình tài chính của mỗi gia đình hoặc doanh nghiệp, quỹ dự phòng khẩn cấp có thể được tính toán theo một tỷ lệ cụ thể hoặc theo số tiền cố định được quyết định trước.
4.5. Quản lý tốt các khoản nợ có lãi cao
Ưu tiên trả hết các khoản nợ có lãi suất cao là một trong những cách tối ưu hóa kế hoạch tài chính. Các khoản nợ này thường là các khoản nợ thẻ tín dụng, khoản vay tiêu dùng, vay mua xe ô tô hoặc vay mua nhà với lãi suất cao. Nếu không được trả nợ đúng hạn, lãi suất sẽ tiếp tục tích lũy và trở thành một khoản nợ lớn hơn trong tương lai.
Nếu bạn có nhiều khoản nợ, hãy tính toán và ưu tiên trả các khoản nợ có lãi suất cao hơn trước, để tránh phải trả lãi suất phát sinh quá cao. Bạn có thể trả các khoản nợ này bằng cách sử dụng tiền tiết kiệm hoặc bằng cách cắt giảm các khoản chi tiêu không cần thiết để tiết kiệm tiền trả nợ. Nếu bạn không biết nên bắt đầu trả nợ từ đâu, hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia tài chính để có kế hoạch trả nợ tốt nhất cho riêng mình.
4.6. Xây dựng một khoản tiết kiệm và đầu tư
Việc xây dựng một khoản tiết kiệm và đầu tư là một bước quan trọng trong quá trình lập kế hoạch tài chính. Khoản tiết kiệm và đầu tư này sẽ giúp bạn tích lũy và tăng gia tài sản theo thời gian, đảm bảo tương lai tài chính ổn định hơn.
Để xây dựng khoản tiết kiệm và đầu tư, bạn có thể bắt đầu bằng việc đặt mục tiêu về số tiền bạn muốn tích lũy trong một khoảng thời gian nhất định. Sau đó, tìm hiểu các loại hình đầu tư như tiết kiệm trực tuyến, chứng khoán, bất động sản, kinh doanh… và lựa chọn phương án đầu tư phù hợp với mục tiêu và tình hình tài chính của bạn.
4.7. Lập quỹ dự phòng tài chính
Lập quỹ dự phòng tài chính là một bước quan trọng trong kế hoạch tài chính. Quỹ dự phòng này sẽ giúp bạn đối phó với các tình huống bất ngờ như mất việc làm, bệnh tật, sự cố gia đình hoặc các chi phí khẩn cấp khác. Bạn nên tính toán một khoản tiền đủ để trang trải các chi phí cơ bản trong khoảng 6 tháng đến 1 năm. Việc trích lập quỹ dự phòng sẽ giúp bạn cảm thấy yên tâm hơn trong cuộc sống và tránh được các rủi ro tài chính không mong muốn.
5. Chứng chỉ U.S. CMA với việc lập kế hoạch tài chính
Lập kế hoạch tài chính là một trong những kỹ năng quan trọng mà tấm bằng CMA đào tạo cho học viên. Các chuyên gia CMA được đào tạo để phân tích dữ liệu tài chính, đưa ra các dự đoán tài chính và lập kế hoạch tài chính để đảm bảo hoạt động của doanh nghiệp được thực hiện hiệu quả và bền vững.
Với chứng chỉ U.S. CMA, các chuyên gia kế toán quản trị được trang bị kiến thức về quản trị rủi ro tài chính, phân tích chi phí và hoạt động kinh doanh, và các phương pháp quản lý tài chính. Các kỹ năng này cùng với việc lập kế hoạch tài chính giúp cho các chuyên gia CMA có khả năng đưa ra các quyết định tài chính đúng đắn, giúp doanh nghiệp tăng trưởng và phát triển bền vững.
Tạm kết
Mỗi cá nhân sẽ có những bước lập kế hoạch riêng, tùy thuộc vào tình hình tài chính và mục tiêu của mỗi người. Kế hoạch tài chính không phải là tài liệu tĩnh, mà nó cần được điều chỉnh khi cuộc sống của bạn phát triển và trở nên phức tạp hơn. Bạn có thể tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia tài chính để hoàn thiện bản kế hoạch của mình.
