Khớp lệnh là gì? Tìm hiểu về Khớp lệnh định kỳ và khớp lệnh liên tục

Việc hiểu rõ và tuân thủ các quy định khác nhau về khớp lệnh sẽ giảm thiểu thiệt hại không đáng có cho nhà đầu tư khi giao dịch. Bài viết hôm nay sẽ giới thiệu về khái niệm khớp lệnh trong giao dịch chứng khoán và so sánh Khớp lệnh định kỳ và khớp lệnh liên tục.

Khớp lệnh là gì?

Khớp lệnh là việc hoàn thành thỏa thuận mua bán chứng khoán giữa các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Khớp lệnh được thực hiện theo nguyên tắc ưu tiên về giá và ưu tiên về thời gian.

Nguyên tắc khớp lệnh

Khớp lệnh được thực hiện theo hai nguyên tắc chính là ưu tiên về giá và ưu tiên về thời gian.

Nguyên tắc ưu tiên về giá: Lệnh mua có giá cao hơn sẽ được ưu tiên khớp trước lệnh mua có giá thấp hơn. Lệnh bán có giá thấp hơn sẽ được ưu tiên khớp trước lệnh bán có giá cao hơn.

Nguyên tắc ưu tiên về thời gian: Khi các lệnh có cùng mức giá thì lệnh được nhập vào hệ thống trước sẽ được ưu tiên khớp trước.

Sự khác biệt giữa các phương thức giao dịch trên 3 sàn chứng khoán Việt Nam

Bảng thời gian giao dịch và tên lệnh của phương thức giao dịch trên 3 sàn chứng khoán HOSE, HNX và Upcom.

Tại thị trường chứng khoán Việt Nam có 3 sàn giao dịch hợp pháp:

• Sàn Hồ Chí Minh (HOSE)

• Sàn Hà Nội (HNX)

• Sàn UPCOM.

Nhà đầu cần lưu ý sự khác nhau không chỉ ở tên gọi hay thời gian giao dịch mà quan trọng là sự khác biệt mà Ủy ban quy định về nguyên tắc khớp lệnh.

Khớp lệnh định kỳ (Phiên & Lệnh ATO và ATC)

Thời gian: 15 phút đầu và cuối của ngày giao dịch.

Vai trò: Hiện tại thì phiên ATO chỉ hoạt động tại sàn HOSE ( sàn giao dịch có thanh khoản lớn nhất thị trường) và bao gồm các cổ phiếu VN30 ( cơ sở cho sản phẩm phái sinh) nên phiên khớp lệnh định kỳ được tạo ra để xác định giá mở cửa của phiên giao dịch cũng như cho phép các quỹ lớn cơ cấu danh mục tại phiên định kỳ cuối giờ trước khi xác định giá đóng cửa.

Quy tắc khớp lệnh: Mức giá khớp cuối cùng của phiên sẽ là mức giá mà tại đó khối lượng mua bán thành công là nhiều nhất.Sàn giao dịch sẽ tự động thống kê bằng tổng lũy kế khối lượng mua và khối lượng bán theo nguyên tắc ưu tiên giá mua cao hơn và giá bán thấp hơn.

Ví dụ:

Tại giá 40 khối lượng khớp là nhiều nhất nên giá mở cửa hôm đó sẽ là 40.000 đồng với 12,000 cổ phiếu.

• Nếu đặt mua giá>=40 hoặc giá ATO thì sẽ khớp mua tại mức 40. Đặt mua dưới giá 40 thì sẽ không được khớp.

• Nếu đặt bán <=40 hoặc giá ATO thì sẽ khớp bán tại mức 40. Đặt đặt bán trên giá 40 thì sẽ không được khớp.

Lưu ý :

• Lệnh ATO/ATC sẽ chỉ yêu cầu nhà đầu tư nhập khối lượng muốn mua còn giá là giá ATC/ATO được xác định sau kết phiên ATO/ATC. Lệnh ATO/ATC sẽ được ưu tiên trước các lệnh khác ( nhà đầu tư vẫn có thể đặt lệnh thường trong phiên khớp lệnh định kỳ).

• Các lệnh sẽ không được khớp lập tức mà chỉ được khớp sau 15 phút của phiên ATO/ATC.

• Nhà đầu tư có thể hủy/sửa lệnh ATO ( đầu ngày) nhưng không được sửa lệnh ATC ( cuối ngày).

• Lệnh chưa khớp và không hủy trong phiên khớp lệnh liên tục sẽ được tự động chuyển thành lệnh trong phiên ATC ( vẫn gồm khối lượng và giá cụ thể). Điều này được áp dụng tại phần lớn công ty chứng khoán ( trừ ngoại lệ lỗi về mặt kĩ thuật).

Phiên khớp lệnh liên tục

Lệnh sẽ được khớp nếu có giá thỏa mãn sau khi nhà đầu tư đặt lệnh và lệnh được chuyển lên sàn giao dịch. Liên tục là vì thường nếu có giá thỏa mãn nhà đầu tư sẽ được khớp ngay lập tức.

Nguyên tắc khớp lệnh liên tục:

Ưu tiên về giá:

• Lệnh mua ở giá cao hơn được ưu tiên khớp trước.

• Lệnh bán ở giá thấp hơn được ưu tiên khớp trước.

Ưu tiên về thời gian:

• Nếu các lệnh cùng mức giá thì hệ thống sẽ khớp các lệnh nhập vào sớm hơn ( tính bằng giây)

Ví dụ về khớp lệnh liên tục:

• Nếu thứ tự lệnh được đưa vào là C - B - A thì sẽ có 2.000 cổ phiếu được khớp giá 49.

• Nếu thứ tự lệnh được đưa vào là A - B - C thì sẽ có 1.000 cổ phiếu được khớp giá 50 cho lệnh A và 1.000 cổ phiếu được khớp giá 51 cho lệnh B.

• Nếu thứ tự lệnh được đưa vào là A-C-B thì sẽ có 1000. Cổ phiếu khớp giá 50 và 1000 cổ phiếu khớp giá 49.

Xem thêm: Các loại lệnh trong giao dịch chứng khoán

Kết luận

Phân biệt các phiên khớp lệnh tuy đơn giản nhưng nếu không lưu tâm cũng rất dễ dẫn đến hiệu quả không đáng có. Tính chất các phiên khớp lệnh cũng tạo nên sự khác biệt về chiến lược mua-bán tại các phiên. Nhà đầu tư được khuyên nên nắm rõ quy định các phiên và học hỏi thêm về phương pháp giao dịch tại từng phiên.