Thị trường chứng khoán là gì và hoạt động như thế nào?

Thị trường chứng khoán là nơi các nhà đầu tư kết nối để mua và bán các khoản đầu tư, phổ biến nhất là cổ phiếu trong một công ty đại chúng.

Bạn có thể gia tăng tài sản theo thời gian bằng cách đầu tư thường xuyên và đều đặn. Đó là lý do tại sao bắt đầu đầu tư càng sớm càng tốt, ngay khi bạn có một khoản tiết kiệm cho mục tiêu nào đó. Hơn thế nữa, thị trường chứng khoán là một nơi phù hợp để bắt đầu học hỏi về tài chính nói chung cũng như theo đuổi mục tiêu “tiền đẻ ra tiền”.

Để có cái nhìn cụ thể và chi tiết giúp đầu tư hiệu quả hơn, hãy tìm hiểu thị trường chứng khoán qua bài viết dưới đây.

Thị trường chứng khoán là gì?

Hãy nghĩ về thị trường chứng khoán như địa điểm tài chính nơi các hoạt động đầu tư diễn ra. Đó là tập hợp tất cả các địa điểm diễn ra các cuộc “gặp gỡ” giữa người mua và người bán giao dịch cổ phiếu của các công ty đại chúng.

Bên cạnh đó, theo khoản 1 Điều 32 Luật Chứng khoán 2019, công ty đại chúng là công ty cổ phần thuộc một trong hai trường hợp sau đây:

+ Công ty có vốn điều lệ đã góp từ 30 tỷ đồng trở lên và có tối thiểu là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết do ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn nắm giữ;

+ Công ty đã thực hiện chào bán thành công cổ phiếu lần đầu ra công chúng thông qua đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước theo quy định tại khoản 1 Điều 16 của Luật này.

“Thị trường chứng khoán” và “Phố Wall” có thể được cho là toàn bộ thế giới giao dịch chứng khoán bao gồm các sàn giao dịch chứng khoán nơi cổ phiếu của các công ty đại chúng được niêm yết và các thị trường nơi các loại chứng khoán khác được giao dịch. Sàn giao dịch chứng khoán New York là thị trường chứng khoán lớn nhất thế giới.

Các chỉ số thị trường như S&P 500 (chỉ số đại diện cho thị trường chứng khoán tại Mỹ) và VNindex (chỉ số đại diện cho thị trường chứng khoán tại Việt Nam) tổng hợp giá của các nhóm cổ phiếu. Nó cho biết hiệu suất hàng ngày của toàn bộ thị trường chứng khoán.

Thị trường chứng khoán hoạt động như thế nào?

Thị trường chứng khoán giúp các công ty huy động tiền để tài trợ cho hoạt động kinh doanh sản xuất bằng cách bán cổ phiếu, đồng thời là công cụ giúp các nhà đầu tư cá nhân trở nên giàu có hơn.

Mục đích của thị trường chứng khoán là cung cấp một nơi mà bất kỳ ai cũng có thể mua và bán một phần quyền sở hữu trong một công ty giao dịch công khai. Khi sở hữu cổ phần của doanh nghiệp, bạn sẽ trở thành cổ đông của công ty. Quyết định mua và bán của những nhà đầu tư xác định giá trị của các công ty.

Thị trường chứng khoán cho phép người mua và người bán thương lượng giá cả. Quá trình đàm phán này tối đa hóa sự công bằng cho cả hai bên bằng cách cung cấp cả giá bán cao nhất có thể và giá mua thấp nhất có thể tại một thời điểm nhất định, còn được biết đến là giá trần và giá sàn.

Cụ thể, đối với thị trường chứng khoán Việt Nam:

• Sàn HOSE, giá trần/giá sàn là mức giá tăng +7%/mức giảm -7% so với giá tham chiếu
• Sàn HNX, giá trần/giá sàn là mức giá tăng +10%/mức giảm -10% so với giá tham chiếu
• Sàn UPCOM, giá trần/giá sàn là mức giá tăng +15%/mức giảm -15% so với giá bình quân phiên giao dịch liền trước

Bằng cách niêm yết cổ phiếu để bán trên các sàn giao dịch chứng khoán, các công ty tiếp cận được nguồn vốn cần thiết để hoạt động và mở rộng kinh doanh mà không phải vay nợ. Các công ty cung cấp thông tin và cho cổ đông có quyền tham gia vào các lựa chọn hoạt động kinh doanh tùy vào dạng cổ phần họ đang nắm giữ.

Khi các công ty sử dụng số tiền đó để phát triển và mở rộng kinh doanh, các nhà đầu tư sẽ thu được lợi ích khi cổ phiếu của họ trở nên có giá trị hơn theo thời gian, dẫn đến tăng vốn. Ngoài ra, các công ty trả cổ tức cho các cổ đông khi lợi nhuận của họ tăng lên.

Hiệu quả hoạt động của các cổ phiếu thường biến đổi, rất khác nhau theo thời gian. Tuy nhiên, nhìn chung thị trường chứng khoán trong lịch sử đã tăng trưởng theo lợi nhuận trung bình hàng năm khoảng 10%. Thị trường chứng khoán trở thành một trong những cách đáng tin cậy nhất giúp “tiền đẻ ra tiền”.

Các chức năng của thị trường chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán đảm bảo tính minh bạch về giá, tính thanh khoản, tính hình thành giá (price discovery) và xử lý công bằng trong hoạt động giao dịch. Trong đó, tính thanh khoản đề cập đến sự hiệu quả và nhanh chóng một tài sản hoặc chứng khoán có thể chuyển đổi thành tiền mặt mà không ảnh hưởng đến giá trị thị trường của nó. Tài sản có tính thanh khoản cao nhất chính là tiền mặt.

Thị trường chứng khoán đảm bảo tất cả những người tham gia thị trường đều có quyền truy cập dữ liệu cho tất cả các lệnh mua và bán, từ đó giúp định giá chứng khoán công bằng và minh bạch. Thị trường cũng đảm bảo khớp lệnh hiệu quả các lệnh mua và bán phù hợp.

Thị trường chứng khoán hỗ trợ hình thành giá trong đó giá thị trường của bất kỳ cổ phiếu nào được xác định chung bởi tất cả người mua và người bán. Những người đủ điều kiện và sẵn sàng giao dịch sẽ có quyền truy cập ngay lập tức để đặt lệnh và thị trường đảm bảo rằng các lệnh được thực hiện ở mức giá hợp lý.

Tầm quan trọng của thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là một thành phần của nền kinh tế thị trường tự do. Nó cho phép các công ty huy động tiền bằng cách chào bán cổ phiếu và trái phiếu công ty. Đồng thời, thị trường chứng khoán hỗ trợ các nhà đầu tư tham gia vào các hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty, kiếm lợi nhuận thông qua chênh lệch giá bán và cổ tức.

Thị trường chứng khoán hoạt động như một nền tảng mà các khoản tiền cá nhân được chuyển thành cơ hội đầu tư hiệu quả, bổ sung vào quá trình hình thành vốn và tăng trưởng kinh tế của đất nước.