Tự do tài chính là gì? 8 cấp độ của tự do tài chính

Được tự chủ tài chính, không bị đồng tiền ràng buộc và có thể thực hiện mọi ước mơ mình mong muốn là những cấp độ của tự do tài chính mà bất cứ ai cũng khao khát đạt được.

Tuy nhiên, hành trình đạt tự do tài chính cần phải dựa trên nhiều yếu tố và quy tắc khác nhau. Vậy tự do tài chính/độc lập tài chính là gì? Làm như thế nào để đạt được tự do tài chính? Hãy cùng TOPI tìm hiểu ngay nhé!

I. Tự do tài chính là gì?

Tự do tài chính là trạng thái mà con người ta thoát khỏi nỗi lo về tiền bạc, đủ để trang trải cuộc sống và có thể đưa ra những quyết định mà không phải đắn đo về tài chính.

Tự do về tài chính không phụ thuộc vào trí thông minh hay độ tuổi mà phụ thuộc vào năng lực làm chủ và kiểm soát sức khỏe tài chính của bạn. Hiểu đơn giản, nó là trạng thái "đủ" về tiền bạc và có một cuộc sống thoải mái, không hẳn là sở hữu biệt thự nghìn tỷ, nhiều xế xịn mà là sự cân đối giữa thu và chi, cả hai luôn trong một ngưỡng an toàn.

Ngày càng nhiều bạn trẻ hướng đến tự do tài chính cá nhân

Tuy nhiên, theo nghiên cứu năm 1998 tại Đại học ở Mỹ cho thấy, nếu bạn sở hữu số tiền bằng 25 lần tổng chi phí sinh hoạt tối thiểu hàng năm của mình thì rất có khả năng bạn có thể đạt được tự do tài chính.

Hiện nay, trong bộ phận gen X nở rộ phong trào FIRE nghỉ hưu sớm. Họ tiết kiệm từ sớm, từ 25 - 30 lần chi phí, trong tương lai không xa, họ không cần phải đi làm và có thời gian dư dả hưởng thụ. Có 8 Cấp độ tự do tài chính: Có tiền dự phòng, đủ tiền cho những kỳ nghỉ, chi tiêu thoải mái, tự do làm việc mình muốn, có thể “nghỉ hưu”, sống dư dả, đủ đầy cho cuộc sống trong mơ và không thể tiêu hết tiền của mình.

Nếu cuộc sống của bạn chỉ xoay quanh việc kiếm tiền rồi trả nợ, lúc nhiều tiền thì chi tiêu cho hết, tới lúc cần chi thì không có tiền phải vay nợ hoặc sống tằn tiện, bạn cũng không thể chi trả cho những mục tiêu cá nhân… đây đều là những biểu hiện của việc bạn chưa thể tiến tới tự do tài chính.

Những người đạt tự do tài chính, họ luôn có một dòng tiền ổn định, họ có thể bỏ tiền mua những thứ mình thích mà không quá lo lắng về những chi phí phát sinh như các khoản nợ, hay hoá đơn.

II. Bao nhiêu tiền thì đạt tự do tài chính?

Ngưỡng tự do tài chính của mỗi người là khác nhau, không có một con số cụ thể cho việc đạt được tự do tài chính. Tuy nhiên, khi bạn đạt đến ngưỡng tự do tài chính tức là bạn không còn bị phụ thuộc vào đồng tiền nữa. Bạn có thể chi trả cho những nhu cầu và mong muốn của bản thân về chi phí ăn ở, chi phí giải trí, sức khoẻ, hay các nhu cầu sở thích của bản thân… Đây chính là lúc bạn được tự do sống theo ý của mình, mà không cần lo nghĩ tới khía cạnh về tiền.

Mỗi người sẽ có những mức tự do tài chính riêng

Một nghiên cứu năm 1998 của 3 Giáo sư Đại học Trinity, Texas đã rút ra được con số thu nhập tương đối để bạn có thể đạt được tự do tài chính, khi phân tích danh mục đầu tư của nhiều người từ năm 1926 - 1995. Cụ thể, là khi bạn sở hữu số tiền bằng 25 lần tổng chi phí sinh hoạt tối thiểu hàng năm của mình.

Ví dụ: Chi phí mỗi tháng của bạn là 50 triệu => 1 năm bạn cần 600 triệu. Vậy số tiền bạn cần để đạt tự do tài chính là 620x25= 15 tỷ.

Theo tình hình lãi suất tiền gửi tiết kiệm ngân hàng hiện nay khoảng (6-7%/năm) và lạm phát hàng năm của từ (4-5%/năm). Khi đó, bạn gửi tiết kiệm 15 tỷ và rút 4% của 15 tỷ (600 triệu/năm) để chi tiêu, thì cũng không ảnh hưởng tới gốc 15 tỷ ban đầu.

Tuy nhiên con số này chỉ dừng ở mức tham khảo, nó còn phụ thuộc vào độ tuổi nghỉ hưu, mức độ lạm phát hay mức đầu tư của bản thân.

III. Phong trào nghỉ hưu sớm hiện nay

Trào lưu FIRE (financial independence, retire early) được gọi là trào lưu nghỉ hưu sớm, nở rộ trong bộ phận gen Z hiện nay, nhưng thực chất nó bắt đầu từ những năm 1992 tại Mỹ khi nhiều chuyên gia bắt đầu so sánh chi phí, thu nhập với thời gian sống của mỗi người được khảo sát.

Bằng cách tiết kiệm từ 50% - 70% thu nhập cho các khoản đầu tư, bạn hoàn toàn có thể nghỉ hưu sớm bằng khoản tiền lãi mà bạn sẽ nhận được. Sau đó, bạn không cần phải đi làm nữa và có thời gian dư dả để hưởng thụ cuộc sống.

Phong trào nghỉ hưu sớm cùa giới trẻ hiện nay

Nhưng nghỉ hưu sớm không có nghĩa bạn ăn không ngồi rồi mà vẫn không ngừng tạo ra các giá trị cho xã hội, giúp đỡ cho người thân và bạn bè.

Ngày nay, khi ý thức được ích lợi của việc tiết kiệm từ sớm, nhiều bạn trẻ đã lên kế hoạch tiết kiệm và đầu tư ngay từ khi đi học, thậm chí là còn sớm hơn. Họ đặt ra mục tiêu tiết kiệm gấp 25 - 30 lần chi phí, đảm bảo trả hết nợ, tích lũy và đầu tư thông minh, cắt giảm các chi tiêu không cần thiết, nhưng vẫn duy trì chi phí sinh hoạt tối thiểu hàng tháng, hàng năm.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia tâm lý, xã hội học lo ngại việc nghỉ hưu sớm với dư dả tiền và thời gian có thể tác động mạnh đến thói quen, tâm lý, sức khoẻ… gây ảnh hưởng đến lượng chi tiêu hàng tháng mà bạn đã đặt ra kế hoạch trước đó. Hệ quả là nhiều người nghỉ hưu sớm, nhưng chi tiêu quá độ vượt quá số tiền đã tích lũy được, sau đó, nghèo lại hoàn nghèo, buộc phải quay trở lại làm việc. Một số trường hợp nợ nần chồng chất, nghiện rượu hoặc mắc bệnh tâm lý nặng.

Xem thêm: 9 bước giúp đạt tự do tài chính nhanh nhất

IV. 8 Cấp độ tự do tài chính

Hiện nay, có thể chia tự do tài chính thành 8 cấp độ. Hãy tìm hiểu xem bạn đang ở cấp độ nào nhé:

Cấp 1: Có tiền dự phòng

Khi bạn không còn quan tâm đến việc chậm lương hàng tháng nữa bởi bạn có đủ tiền chi trả trong khoảng từ 3 đến 6 tháng thì bạn được coi là tự do tài chính ở mức 1.

Xem thêm tại: Quỹ dự phòng tài chính là gì? Quy trình xây dựng quỹ dự phòng tài chính

Cấp 2: Đủ tiền cho những kỳ nghỉ

Ngoài khoản dự phòng, bạn vẫn đủ khả năng chi trả cho một kỳ nghỉ bất ngờ cùng bạn bè, người thân khi bạn dừng công việc trong thời gian ngắn.

So sánh xem bạn đang ở cấp độ mấy của tự do tài chính?

Cấp 3: Chi tiêu thoải mái

Ngoài các khoản ở 2 cấp độ trên, bạn có thể chi tiêu vào những thứ bạn muốn mà không phải băn khoăn về tiền bạc. Những hoá đơn, nợ vay không còn là vấn đề khiến bạn phải bận tâm nữa, thay vì đó, bạn có thể dành sự ưu tiên cho nhiều nhu cầu khác như nhà cửa, làm đẹp…

Cấp 4: Tự do làm việc mình muốn

Thay vì làm việc để kiếm sống, bạn có thể theo đuổi đam mê bởi bạn đã có đủ tiềm lực về tài chính. Rất nhiều người khao khát có thể đạt đến cấp độ này, nhưng không phải ai cũng có thể làm được.

Làm việc tự do, có một cuộc sống tự do khi đạt tự do tài chính

Cấp 5: Có thể “nghỉ hưu”

Mỗi tháng bạn trích ra một số tiền cố định để tiết kiệm và đầu tư, cắt giảm những chi phí không cần thiết hướng tới mục tiêu có thể nghỉ hưu sớm như phong trào FIRE hoặc là tới tuổi nghỉ hưu, bạn vẫn có thoải mái tiền chi cho sinh hoạt hằng ngày, mà không phải nhờ cậy đến người thân hay bạn bè.

Cấp 6: Sống dư dả

Nếu ở cấp độ 5, bạn có đủ tiền sống tiết kiệm đến cuối đời thì ở cấp độ 6, tài sản của bạn đủ để bạn sống dư dả, hưởng thụ chất lượng cuộc sống tốt hơn.

Cấp 7: Đủ đầy cho cuộc sống trong mơ

Đó là khi khoản tiền thụ động của bạn thoải mái cho bạn chi tiêu bất cứ thứ gì bạn muốn như đi du lịch nước ngoài, mua sắm theo sở thích…

Nguồn thu nhập thụ động lớn hơn mức chi tiêu sẽ giúp bạn tự do tài chính

Cấp 8: Không thể tiêu hết tiền của mình

Ở mức độ này, số tiền của bạn làm ra có thời gian tồn tại còn lâu hơn cả chính bạn, nghĩa là dù bạn có tiêu xài hoang phí cả đời thì số tiền mà bạn sở hữu cũng không thể cạn kiệt.

Nhiều bạn băn khoăn để có tự do tài chính cá nhân cần bao nhiêu tiền. Chắc chắn là không có thước đo chung nào cho việc này, cũng như một dấu mốc cụ thể cho tất cả mọi người bởi nhu cầu và mục tiêu của mỗi người mỗi khác.

Vì thế, bạn cần xác định mức chi tiêu của bản thân và lên kế hoạch tài chính, tính toán nguồn thu, khoản tiền tiết kiệm đủ để có cuộc sống dư dả, thoải mái.

Xem ngay bạn nhé: 7 dấu hiệu chứng tỏ bạn đã đạt tự do tài chính

V. 5 Nguyên tắc để đạt tự do tài chính cá nhân

Để sớm đạt được tự do tài chính, bạn cần tuân thủ nghiêm ngặt 4 nguyên tắc sau:

1. Chi tiêu khôn ngoan

Hãy cân nhắc mua sắm những thứ thật cần thiết, phục vụ cho học tập, công việc. Thay vì mua “tiêu sản”, bạn hãy mua “tài sản” bởi tiêu sản sẽ mất đi còn tài sản sẽ đẻ thêm nhiều tài sản khác, mang thêm nhiều thu nhập về cho bạn. Trong đó, đầu tư cho học tập chính là khoản đầu tư có lợi nhất, bởi kiến thức sẽ giúp bạn rất nhiều trong cuộc sống như: Học cách tiêu tiền, học các phương pháp đầu tư hiệu quả từ bất động sản, chứng khoán…

2. Hãy kiếm tiền nhiều hơn mức chi tiêu

Bạn không bao giờ đạt được tự do tài chính nếu làm ra bao nhiêu tiêu hết bấy nhiêu, hoặc phải vay mượn để mua những món đồ thỏa mãn sự yêu thích, lòng hư vinh, thậm chí chẳng dùng đến chúng một lần nào. Hãy tìm cách tăng thu nhập và cố định các khoản chi tiêu của mình ở mức tối giản nhất có thể. Bạn có thể thấy những tỷ phú hàng đầu thế giới (Mark Zuckerberg, Bill Gates, Warren Buffett…) thường có lối sống khá giản dị.

Có nhiều nguồn giúp bạn kiếm thêm thu nhập thụ động

3. Tiết kiệm tiền cho tương lai

Bạn cần một khoản tiền dự phòng dành cho các trường hợp khẩn cấp (bệnh tật, đột ngột bị mất việc …) và những rủi ro khác có thể phát sinh. Nên trích ra từ 45% đến 75% thu nhập để tiết kiệm cho tương lai. Mỗi khoản tiền bạn tiết kiệm được trong hiện tại chính là một số tiền bạn có thể tiêu dùng trong tương lai.

4. Tăng nguồn thu nhập

Cốt lõi của tự do tài chính là có được thu nhập đủ lớn để phục vụ cho cuộc sống hằng ngày. Để nguồn tài chính dồi dào thì thu nhập buộc phải gia tăng. Từ đó chất lượng cuộc sống được cải thiện, tiền bạc cũng không thể thao túng được bạn.

Để gia tăng nguồn thu nhập thụ động, bạn nên đa dạng danh mục đầu tư của mình, hoặc tìm thêm các công việc “tay trái”. Tuy nhiên, quỹ thời gian khá hạn hẹp, nếu khối lượng công việc chắc chắn sẽ khiến bạn kiệt quệ cả về sức khỏe và tinh thần, không thể đem đến hiệu quả.

Nên lựa chọn các kênh đầu tư tài chính phù hợp với năng lực của bạn. Trước khi quyết định đầu tư thì bạn cần phân tích ưu và nhược điểm của kênh đầu tư đó, rủi ro có thể chịu được là bao nhiêu. Một số cách kiếm thêm nguồn thu nhập đang hot hiện nay đó là bán hàng online, hợp tác affiliate, viết sách, video content, cộng tác viên bán hàng, tích lũy vàng, gửi tiền tiết kiệm tại các ứng dụng tài chính…

Xem thêm bài chi tiết: Thu nhập thụ động là gì? 10+ cách kiếm tiền thụ động phổ biến

5. Học cách đầu tư

Người ta học cách đầu tư với kỳ vọng tìm kiếm được lợi nhuận cao hơn từ nguồn tiền nhàn rỗi, dù mục đích họ thực hiện là khác nhau, như nâng cao chất lượng cuộc sống, về hưu sớm, tích trữ của cải thật nhiều… nhưng tựu chung là tạo ra một nguồn thu nhập để đảm bảo tài chính vững chắc hướng đến con đường tự do tài chính.

Đầu tư tiền thông minh là cách giúp tài chính của bạn vững chắc và nhanh chóng đạt tự do tài chính

Đầu tư sẽ giúp bạn không bị hao hụt tài sản trong thời kỳ lạm phát, tạo nhiều cơ hội sinh lời và gia tăng dự phòng tiết kiệm, đồng thời nhanh chóng hiện thực hóa mục tiêu lớn trong dài hạn. Một vài mô hình đầu tư tham khảo: đầu tư cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán khác, đầu tư bất động sản, kinh doanh khởi nghiệp…

VI. 5 Bước lập kế hoạch tự do tài chính cùng TOPI

TOPI gửi bạn 5 bước lập kế hoạch tự do tài chính để sử dụng đúng đồng tiền bạn bỏ ra và mang lại lợi nhuận kỳ vọng như mong muốn. Điểm đặc biệt của phương pháp lập kế hoạch tự do tài chính do TOPI mang lại là giúp nhà đầu tư mới không cần suy nghĩ nên bắt đầu từ đâu, mà chỉ cần thực hiện lần lượt 5 bước sẽ đạt kết quả:

Bước 1: Xác định tình trạng tài chính hiện tại: Gồm các thông tin tài chính của cá nhân:

Dòng tiền: Dòng tiền thường xuyên; dòng tiền kinh doanh; dòng tiền đầu tư

Công thức tính dòng tiền: Dòng tiền = Thu - Chi

Tài sản ròng: Tài sản tiêu dùng; tài sản kinh doanh; tài sản đầu tư

Công thức tính tài sản ròng: Tài sản ròng = Tài sản - nợ

Bước 2: Thông tin về tài sản gồm bảng cân đối tài sản và tháp tài sản

Bảng cân đối tài sản dựa trên các thông tin: thu nhập, chi tiêu, số tiền có thể đầu tư, tài sản đầu tư và tài sản nợ.

Tháp tài sản gồm 4 lớp: lớp bảo vệ, lớp tạo thu nhập, lớp tăng trưởng, lớp rủi ro.

Bước 3: Xác định hồ sơ rủi ro.

Tâm lý của người Á Đông nói chung và người Việt nói riêng không muốn trực tiếp nhắc tới những điều không may mắn. Tuy nhiên, trong đầu tư sẽ có 2 chiều: tích cực là chúng ta đạt được lợi nhuận và tiêu cực là chúng ta chịu rủi ro. Để thực hiện đầu tư thông minh trước tiên bạn phải xác định hồ sơ rủi cho phù hợp với khẩu vị của bản thân để có được chiến lược phù hợp.

Bước 4: Xác định mục tiêu và lập kế hoạch: Đây là một trong những bước vô cùng quan trọng trong tài chính cá nhân để hướng tới tự do tài chính. Mỗi người sẽ có 1 bản đồ chiến lược cho kế hoạch tự do tài chính của mình từ hệ thống tự động của TOPI.

Bước 5: Sau khi hoàn thành các bước trên, hệ thống TOPI đã giúp bạn vẽ một bản đồ hoặc bức tranh về tình hình tài chính, mục tiêu hướng tới và sẽ đề xuất 1 danh mục đầu tư phù hợp với bạn nhất.

Mọi chiến lược đầu tư đều gắn với lợi nhuận từ thấp đến cao và đi kèm đó là mức độ rủi ro tương ứng. Xác định rõ hiện trạng tài chính của bản thân, hồ sơ rủi ro và lợi nhuận kỳ vọng, kèm theo đó là một chiến lược đầu tư bài bản thì việc còn lại của nhà đầu tư là tuân thủ và gặt hái thành quả của tự do tài chính.